Ga naar submenu Ga naar zoekveld

Rouwvragen aan Manu Keirse | 'In ons gezin was geen ruimte voor verdriet'

16 december 2022 · Leestijd 4 min

In deze rubriek stellen Ik mis je volgers hun persoonlijke vragen rondom rouw aan Manu Keirse, klinisch psycholoog en emeritus hoogleraar verliesverwerking. Vandaag wil Elizabeth weten of ze iets kan herstellen aan jaren weggestopt verdriet.

Beste Manu, 
 
Mijn (geadopteerde) broer Tim verdween ongeveer 34 jaar geleden uit ons leven. Ik was toen 18 jaar, hij 23. Het onderwerp Tim was onbespreekbaar met mijn ouders.

In februari 2019 ontdekte ik dat Tim op 1 januari van dat jaar in Engeland zelfmoord had gepleegd. Ik heb daar een uitvaart voor hem en zijn kinderen geregeld en Tim tijdens de uitvaart toegesproken. Dit hielp mij in mijn rouwproces.

Mijn moeder dementeerde en heeft het maar half meegekregen. Mijn vader wilde haar niet alleen laten en kon het emotioneel niet aan om naar Engeland te komen. Ik heb het gevoel dat mijn ouders niet konden rouwen, dat ze hun verdriet hebben weggestopt. In ons gezin is nooit ruimte voor verdriet, ook niet voor mij. Is er een manier om dit te ‘herstellen’? 
 
Groeten,

Elizabeth

Het antwoord van Manu Keirse

Beste Elizabeth,

Het verdwijnen van je geadopteerde broer, zonder enige verklaring, is inderdaad een zeer moeilijk gebeuren om mee af te rekenen. Dat overleven begint met het onder ogen zien van de werkelijkheid. Je zoekt naar een verklaring voor, naar een begrijpen van de verdwijning en het proces dat daartoe heeft geleid.

Je kan je als familie schuldig en gestigmatiseerd voelen. Je krijgt vaak minder steun van de omgeving dan bij een overlijden. Rondom het hele gebeuren leeft er vaak een sfeer van stilzwijgen en onbespreekbaarheid. Verdriet wordt weggestopt omdat er geen adequate omgeving is waarin het kan worden geuit en gedeeld.

Dit voor jezelf en je ouders na 34 jaar herstellen is niet mogelijk, maar jullie kunnen wel een weg vinden om ermee te leven.

Geestelijke ontreddering

Je schrijft hoe het bericht, na zoveel jaren van onwetendheid, dat hij zijn leven heeft beëindigd en het feit dat je een uitvaart hebt kunnen organiseren, je al heeft geholpen in je rouwproces. Het gegeven van zijn zelfdoding wijst wellicht op een toestand van geestelijke ontreddering die ook een beetje licht kan werpen op zijn plotse en onverklaarbare verdwijning. Met het organiseren van de uitvaart heb je de waarde van zijn leven toch in zekere zin kunnen bevestigen.

'Open een verhaal van herinneringen'

Om te overleven is het belangrijk om de persoon van je broer te scheiden van de verdwijning en van de wijze waarop hij is gestorven, om terug te gaan naar de herinneringen die jullie aan hem hebben. Help je ouders en zijn kinderen om de stukken van zijn leven terug samen te leggen en de herinnering niet te verengen tot die duistere periode.

Open een verhaal van herinneringen, liever dan het dominante verhaal van zijn verdwijning, de ontreddering die daar wellicht de oorzaak van was en de wijze waarop hij heeft gekozen om zijn leven te beëindigen. 

Niet verdwijnen

Voor je ouders was het onderwerp Tim onbespreekbaar. Zwijgen doet echter niet verdwijnen. Misschien helpt het hen ook te weten dat hij terecht is, ook al leeft hij niet meer.

Verzwijg zijn naam ook niet voor je moeder. In de schemer van de dementie kan het soms troostend zijn te horen dat Tim terecht is, ook al vergeet ze dat onmiddellijk weer keer op keer. Herinneringen van weleer aan mooie momenten die er voor zijn verdwijnen ongetwijfeld zijn geweest kunnen helpen om de pijn van het verdriet te verdragen.

Groeten,

Manu Keirse

113

Denk je aan zelfdoding of maak je je zorgen om iemand? Praten over zelfdoding helpt en kan anoniem via www.113.nl of telefonisch op 113 of 0800-0113.  

Meer uitleg over deze onderwerpen van Manu?

In zijn boek 'Helpen bij verlies en verdriet' vertelt Manu meer over verlies na zelfdoding, de werkelijkheid onder ogen zien en hoe je de stap kan maken naar kijken naar de mooie herinneringen en momenten. 

Rouwvragen aan Manu Keirse | 'Ik doe alsof mijn overleden schoonzus nog leeft'

Lees ook over:

Rouwvragen aan Manu Keirse | 'Ik doe alsof mijn overleden schoonzus nog leeft'
Karin's broer werd neergestoken: 'Ik keek naar zijn gezicht en zag dat het leven eruit was'

Lees ook over:

Karin's broer werd neergestoken: 'Ik keek naar zijn gezicht en zag dat het leven eruit was'

Geschreven door

Manu Keirse

Misschien ook wat voor jou

Ontvang bemoedigende artikelen en verhalen in je mailbox

We sturen je elke week een selectie van indrukwekkende verhalen en inspirerende artikelen.

E-mailadres

Lees onze privacyverklaring.

--:--